Kontrole podatkowe wiążą się z dużym stresem oraz czasową reorganizacją pracy przedsiębiorstwa. Firmy muszą sprostać oczekiwaniom kontrolerów, a także przygotować się na potencjalnie niepomyślne konkluzje i ewentualne sankcje. Stąd wielokrotnie przedsiębiorcy zaskoczeni mandatem ze strony urzędu skarbowego nie wiedzą, w jaki sposób powinni się zachować. W niniejszym artykule prezentujemy najważniejsze zagadnienia dotyczące tego typu kar.
Mandat od urzędu skarbowego – za jakie przewinienia
Należy jasno wskazać, że urząd skarbowy nie może nałożyć mandatu bez należytego sprawdzenia sprawy. Co do zasady tego typu sankcja może być zastosowana tylko w sytuacji, gdy nie ma żadnych wątpliwości co do sprawcy wykroczenia i okoliczności. Mając pełne informacje na temat czynu niezgodnego z przepisami, urząd może zdecydować o nałożeniu mandatu. Jego przyjęcie oznacza przyznanie się do winy.
Powyższa sankcja może zostać zastosowana tylko wobec wykroczeń skarbowych, których charakter szczegółowo został opisany w art. 53 § 3 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2020 r. poz. 19). Oznacza to, że mandat może zostać nałożony na podatnika, gdy popełni on czyn zabroniony przez kodeks, za który grozi kara grzywny. Warunkiem jest kwota należności albo wartość przedmiotu czynu, które w czasie jego popełnienia nie mogą przekraczać pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Odmowa przyjęcia mandatu
Analizując powyższe, należy wskazać, że nie zawsze urząd skarbowy będzie dysponować wszystkimi danymi, które posiada podatnik. Tym samym będą zdarzać się sytuacje, gdy przedsiębiorca uznając swoją niewinność lub niską szkodliwość czynu, nie będzie zgadzał się z treścią ustaleń organu. W takim wypadku możliwe jest odmówienie przyjęcia mandatu, co z automatu skutkować będzie skierowaniem sprawy do sądu administracyjnego. Dotyczy to również oskarżenia o wykroczenie o znikomej szkodliwości społecznej.
Nie wszyscy mogą odmówić przyjęcia mandatu
Nie wszyscy podatnicy będą mogli skorzystać z odmowy przyjęcia mandatu. Część przedsiębiorców będzie zmuszona zdecydować się na tę formę kary. Dotyczy to tych sytuacji, gdy wykroczenie popełnione zostało umyślnie i cechuje się znaczą szkodliwością społeczną. W takich okolicznościach podatnik powinien przyjąć mandat i zapłacić nałożoną karę.
Mandat wydany niezgodnie z procedurą
Mandat wydany niezgodnie z procedurami nie będzie wywoływać skutków prawnych. Z tego względu podatnik powinien sprawdzić, czy dokument, który otrzymał, spełnia wszystkie wymagania.
Przede wszystkim mandat może wystawić jedynie upoważniony urzędnik, a przedsiębiorca ma prawo zażądać przedstawienia odpowiedniego poświadczenia. Upoważnienie powinno zawierać:
- informacje na temat organu podatkowego prowadzącego kontrolę lub postępowanie;
- dane urzędnika;
- datę i termin ważności upoważnienia;
- przepis prawny, na podstawie którego zostało wydane upoważnienie.
Ponadto mandat musi zostać wystawiony na dedykowanym w tym celu druku, który składa się z części dla: organu wystawiającego i egzekucyjnego oraz sprawcy wykroczenia. Odbiór dokumentu powinien zostać pokwitowany przez przedsiębiorcę. Od tego momentu ukarany podatnik ma 7 dni na zapłatę kary przelewem lub w urzędzie.
Kwota mandatu – od czego zależy
Kwota mandatu jest kwestią w pewnym zakresie uznaniową. Oznacza to, że urzędnik jest w stanie dostosować jej wysokość do okoliczności. W tym zakresie istotny będzie charakter czynu, przebieg kontroli lub postępowania podatkowego oraz sytuacja przedsiębiorcy. Jeżeli firma przechodzi kryzys finansowy wynikający z okoliczności zewnętrznych lub otoczenia prawnego (np. w wyniku pandemii) albo innych czynników, warto zgłosić ten fakt kontrolującemu. Trudna sytuacja materialna lub rodzina mogą również wpłynąć na decyzję o wysokości sankcji. Okolicznością łagodzącą może być także brak mandatów oraz innych kar ze strony urzędu skarbowego w przeszłości.
Przedsiębiorcy powinni uważać
Przedsiębiorcy powinni być przygotowani oraz zachować zimną krew w przypadku, gdy zostaną poinformowani o nałożeniu mandatu. Dzięki temu można racjonalnie ocenić sytuację i podjąć właściwą decyzję o przyjęciu dokumentu lub odmowie jego przyjęcia. Z tego względu w przypadku rozpoczęcia działań kontrolnych ze strony urzędu warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa podatkowego. Specjalista zajmujący się na co dzień tematyką podatków będzie w stanie zweryfikować, czy firma popełniła błędy, a także wskazać najlepszą drogę postępowania w zaistniałych okolicznościach.
