Chociaż przepisy dotyczące obowiązku raportowania schematów podatkowych obowiązują od 1 stycznia 2019 roku, to wielu przedsiębiorców nie ma pełnej jasności, jakich sytuacji dokładnie dotyczą. Z tego powodu bardzo często padają pytają o to, czym są schematy podatkowe i jak należy interpretować nowe prawo. Taka sytuacja nie może dziwić, ponieważ po raz kolejny na firmy nakładane są dodatkowe obowiązki, których spełnienie wiąże się z istotnym dodatkowym nakładem pracy. Z kolei zaniechanie obowiązkowego raportowania może wiązać się z karą grzywny.
Co to jest schemat podatkowy?
Schematem podatkowym może być każda czynność jaką wykonamy prowadząc działalność gospodarczą, która będzie miała wpływ na dowolny podatek, z wyłączeniem podatku akcyzowego, cła oraz VAT nakładanego na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej w przypadku schematów podatkowych transgranicznych, ale tylko pod warunkiem spełnieniaokreślonych kryteriów wskazanych w Ordynacji podatkowej.
Pojęcie schematu podatkowego zostało zdefiniowane w art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z przepisami, schematem tym jest uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólna cechę rozpoznawczą;
- posiada szczególną cechę rozpoznawczą lub
- inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Warto podkreślić, że samo spełnienie kryterium głównej korzyści nie oznacza, że mamy do czynienia ze schematem podatkowym. Ten powstaje dopiero wtedy, gdy jednocześnie wystąpi ogólna cecha rozpoznawcza.
Niemniej istotnym jest fakt, że w przypadku wystąpienia szczególnej cechy rozpoznawczej lub innej szczególnej cechy rozpoznawczej, kryterium głównej korzyści nie musi zostać spełnione abyśmy mogli mówić o schemacie podatkowym.
Firmy jako „Korzystający” zobowiązane do raportowania schematów podatkowych
Z punktu widzenia funkcjonowania firmy istotna jest nie tylko sama definicja schematu podatkowego, ale również kryteria ograniczające obowiązek jego raportowania. Okazuje się bowiem, że zgodnie z przepisami, nie każdy przedsiębiorca będzie musiał wywiązywać się z tego obowiązku. Nie ominie on jednak tych podmiotów, których przychody lub koszty albo aktywa przekraczają równowartość 10 mln euro oraz firm powiązanych z takimi podmiotami w rozumieniu przepisów Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Warto przy tym podkreślić, iż w przypadku takiej powiązanej firmy przychody lub koszty albo aktywa mogą być mniejsze niż równowartość 10 mln euro.
Obowiązek raportowania schematów podatkowych wystąpi w każdym przypadku, bez względu na wskazane wyżej kryterium przychodowo-kosztowe w sytuacji gdy uzgodnienie spełniające definicję schematu podatkowego dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej wyższej niż równowartość 2,5 mln euro.
Firmy jako „Korzystający” będą obowiązane do składania deklaracji MDR-1 w przypadku, gdy ze swojego obowiązku zgłoszenia schematu podatkowego organom podatkowym oraz poinformowania o schemacie podatkowym firmy jako „Korzystającym” nie wywiąże się Promotor, który upraszczając, był stroną sprzedającą w przypadku zaistnienia schematu podatkowego.
Deklarację MDR-3 będą natomiast składać firmy, które w danym okresie rozliczeniowym właściwym dla podatku, którego dotyczy schemat podatkowy (przykładowo dla VAT okresem rozliczeniowym jest miesiąc, a dla CIT okresem rozliczeniowym będzie rok) dokonywały jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego lub uzyskiwały korzyść podatkową wynikającą z takiego schematu podatkowego. Co warto podkreślić w tym przypadku nie ma mowy o występowaniu Promotora. Deklaracja MDR-3 dotyczy raportowania schematów podatkowych realizowanych przez firmę samodzielnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Powyższe wskazuje, że analizie powinny zostać poddane przychody, koszty, aktywa, struktura przedsiębiorstwa i przedmiot działania. Wnikliwa weryfikacja pozwoli ustalić, czy w określonej sytuacji powstaje obowiązek raportowania schematów podatkowych.
Kary za brak raportowania schematu podatkowego
Analizując powyższe informacje warto zwrócić uwagę na fakt, że każdą sytuację należy postrzegać indywidualnie. Mając świadomość szeregu kryteriów, które powinien spełnić podmiot zobowiązany do raportowania schematów podatkowych, należy dokładnie sprawdzić, czy określony podatnik zostanie objęty nowymi przepisami. Ze względu na zawiłość przepisów, nowe regulacje mogą wydawać się skomplikowane. Stąd tak ważne jest szczegółowe badanie i odpowiednie przygotowanie procedur dla określonej firmy.
Weryfikacja potrzeby dostosowania przedsiębiorstwa pozwoli uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji związanych z zaniechaniem wykonania nowych obowiązków. Do 30 kwietnia 2019 roku firmy miały czas na to, aby w okresie przejściowym dostosować swoje działanie do nowego prawa. W tym czasie Ministerstwo Finansów nie nakładało kar za brak raportu o schematach podatkowych. Od 1 maja za tego typu uchybienia grożą sankcje karno-skarbowe nawet do 21 mln zł.
