Rozwiązania zaproponowane w traczy antykryzysowej wzbudzają wiele kontrowersji. Część osób zwraca uwagę na fakt, że ułatwienia i ulgi w podatkach sprowadzają się w zasadzie do wydłużania terminów oraz do wprowadzania preferencyjnych zasad rozliczania podatków. Niestety te ostatnie dotyczą tych firm, które spełnią kryteria określone w przepisach o tarczy antykryzysowej.
Obecnie wiele mówi się o wydłużeniu terminu m.in. wprowadzenia rozwiązań generujących nowe obowiązki informacyjne (przykładowo nowy JPK_V7M). Mało kto zwraca jednak uwagę na zmiany, które powinny już teraz uczulić przedsiębiorców na to, co czeka ich firmy po odmrożeniu gospodarki. Przepisy rozszerzają bowiem uprawnienia organów podatkowych, przykładowo rozszerzenie uprawnień US w zakresie kontroli MDR.
Przyszłość po odmrożeniu gospodarki
Zamrożenie gospodarki powoli mija i kiedyś się skończy. Nie wszystkie firmy jednak ten trudny okres przetrwają, a te którym się to uda, będą musiały działać w określonych realiach istniejącego otoczenia prawno-podatkowego. Czego zatem mogą się spodziewać przedsiębiorcy, zgodnie z planowanymi i istniejącymi przepisami podatkowymi? Z pewnością dalszego uszczelniania poboru podatku CIT oraz zwalczania agresywnej optymalizacji podatkowej.
Poniżej prezentuję analizę i wybrane przykłady obszarów, o które już teraz warto zadbać w firmie.
Nowelizacja przepisów regulujących obowiązek raportowania schematów podatkowych
Zawieszeniu uległ proces uchwalania nowelizacji m.in. przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących MDR (druk sejmowy nr 208). Jedną z istotnych zmian pozostających w cieniu innych informacji, jest wprowadzany §4 w art. 86n Ordynacji podatkowej. Sprawia on, że zadania Szefa KAS w zakresie MDR będą mogły być delegowane na podstawie upoważnienia przez Ministra Finansów na rzecz innego organu KAS.
W praktyce zapis wspomnianego §4 może prowadzić do zapoczątkowania i intensyfikacji działalności kontrolnej organów podatkowych w zakresie wywiązywania się z obowiązku MDR przez przedsiębiorców spełniających kryteria ustawowe w tym zakresie. Warto wspomnieć, że niewywiązanie się z obowiązku raportowania schematów podatkowych zagrożone jest wysokimi karami. Należy jednak podkreślić, że obowiązek dotyczący składania deklaracji MDR-3 w podatku CIT i PIT przez Korzystających w terminie złożenia deklaracji podatkowej został przedłużony zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej.
Nowy JPK_V7M
W odniesieniu do dużych podatników obowiązek składania nowego pliku JPK_V7M w formie elektronicznej został odłożony do lipca 2020 roku. Pozostałe firmy muszą wywiązać się z terminu zgodnie z ustawą.
Wprowadzenie nowego formatu pliku JPK_V7M wiąże się z szeregiem nowych wyzwań dla podatników, takich jak:
- wprowadzenie i stosowanie nowych znaczników identyfikujących dostawy niektórych grup towarów;
- nowe oznaczenia dla wybranych rodzajów transakcji (przykładowo objętych obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności – oznaczenie „MPP”);
- ujednolicenie stosowanych stawek VAT poprzez wprowadzenie nowego systemu identyfikowania towarów i usług w ramach prowadzonej działalności według nomenklatury scalonej (CN) dla towarów i PKWiU 2015 dla usług.
Każdy popełniony błąd w nowym pliku JPK będzie podlegał sankcji w wysokości 500 zł.
Podatek u źródła i dokumentacja transakcji z podmiotami powiązanymi
Na stronach rządowych pojawił się projekt rozporządzenia Ministerstwa Finansów dotyczący zmian wejścia w życie nowych zasad poboru podatku u źródła w PIT i CIT. Zgodnie z założeniami nastąpi kolejne przedłużenie terminu ich wejścia w życie do końca 2020 roku.
Niemniej w świetle stanowiska prezentowanego w wydawanych interpretacjach indywidualnych nowe zasady poboru podatku u źródła są źródłem wielu wątpliwości dla podatników. Dzieje się tak nawet w odniesieniu do sytuacji, które jeszcze rok lub dwa lata temu wydawały się nie rodzić wielkich wątpliwości.
Zmiany nie ominęły również zasad sporządzania dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi. Rodzi to pytanie: czy dokumentacja taka jest tworzona w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami, przykładowo z uwzględnieniem obowiązkowego od 2019 roku elementu dokumentacji (local file) jakim jest analiza ceny porównawczej czy analiza zgodności, a przyjęta w dokumentacji metodologia nie naraża podatnika na ryzyko sporu z kontrolującymi taką dokumentację organami podatkowymi.
Należyta staranność a prawo do odliczenia VAT
Organy podatkowe coraz częściej badają, czy podatnik w realizowanych transakcjach dochował tzw. należytej staranności. Bazują przy tym na publikacji Ministerstwa Finansów z 2018 roku, zatytułowanej „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”. Przykładów praktycznych skutków zastosowania podczas kontroli wskazówek MF dostarczają nam bieżące orzeczenia sądów administracyjnych.
Przykładowo fiskus zakwestionował prawo podatnika do odliczenia VAT, twierdząc, że wystawione faktury zakupowe nie dokumentują rzeczywistej transakcji. NSA w wyroku z dnia 23 marca 2020 roku (sygn. akt I FSK 83/20) zgodził się z takim stanowiskiem organu kontrolującego. Osią sporu pomiędzy firmą a fiskusem była ocena dobrej wiary podatnika w dokonywanych transakcjach. W ocenie Sądu po rozważeniu okoliczności sprawy, podatnik co najmniej godził się na nierzetelność otrzymywanych faktur w zakresie podmiotu uwidocznionego jako dostawca towaru. Niedochowanie należytej staranności potwierdzały braki w zakresie dokumentacji dotyczącej dostaw towarów, a także uchybienia w prowadzeniu ewidencji magazynowej.
Wniosek jest taki, że brak procedur umożliwiających udokumentowanie realizacji działań zmierzających do dochowania należytej staranności uniemożliwił odparcie zarzutów fiskusa. Nie mając dowodów na dobrą wiarę, podatnik nie mógł potwierdzić prawa do odliczenia VAT.
Tax Compliance
Coraz bardziej restrykcyjne przepisy prawa podatkowego zmierzają do rozszerzenia zakresu kontroli nad działalnością gospodarczą. Zwiększają one drastycznie nakład pracy potrzebnej do wywiązania się z nowych obowiązków informacyjnych. Powodują również, że podejmowanie decyzji biznesowych rodzi coraz większe ryzyko, a działanie w zgodzie z prawem i zmieniającymi się interpretacjami tego prawa wymaga coraz większych nakładów sił i środków na jego udokumentowanie.
W konsekwencji wszyscy podatnicy bez wyjątku zmuszeni będą do poszukiwania i znalezienia takich rozwiązań organizacyjnych, które pozwolą uniknąć surowych konsekwencji podatkowych a także karnych i karnoskarbowych.
Takim rozwiązaniem wydaje się być opracowanie, wdrożenie i stosowanie procedur lub zestawów wytycznych, które pozwolą na dostosowanie działalności przedsiębiorstwa do obowiązujących przepisów prawnych oraz istniejących interpretacji tych przepisów. Pamiętać bowiem należy, iż żyjemy w czasach, gdy interpretacje czy objaśnienia wydawane w trybie interpretacji ogólnej stanowią cenne i niejednokrotnie jedyne źródło prawa podatkowego w Polsce.