Polski Ład to koncepcja nowego ładu podatkowego zaprezentowana na konwencji programowej, która odbyła się 15 maja 2021 roku. Jest to program społeczno-gospodarczy, który od pewnego czasu zapowiadała koalicja rządząca. Program ten początkowo zwany był Nowym Ładem. Ostatecznie zapowiadane zmiany zostały nazwane Polskim Ładem, a w ich zakres wchodzi wiele nowych rozwiązań oraz modyfikacje już istniejących. Poniżej prezentujemy podstawowe założenia zapowiedzianych nowelizacji.
Polski Ład – zapowiedź dużych zmian
Na początku należy wskazać, że Polski Ład stanowi zbiór zapowiedzi. Na ten moment trudno jest jednoznacznie i w szczegółach przedstawić wszystkie zmiany, które czekają obywateli, gdyż obecnie możemy mówić o ogólnym zarysie oraz planach na 2022 rok. Główne założenia wskazane przez polityków to:
- 7% PKB na zdrowie;
- obniżka podatków dla części podatników (zgodnie z zapowiedziami obejmie około 18 mln Polaków);
- kwota wolna od podatku do 30 tys. zł;
- podniesienie progu podatkowego do 120 tys. zł;
- zmiany w kosztach uzyskania przychodu dla etatowców;
- inwestycje i 500 tys. nowych miejsc pracy;
- mieszkania bez wkładu własnego;
- dom do 70 mkw. bez formalności;
- emerytura bez podatku do 2500 zł;
- ujednolicenie składki zdrowotnej bez możliwości odliczenia jej od podatku.
Większe nakłady na służbę zdrowia
Podczas konwencji programowej zapowiedziano wyższe nakłady na służbę zdrowia. Zgodnie z planem mają one sięgać nawet 7% PKB. To z kolei wymaga pozyskania przez państwo większej puli środków finansowych, które zostaną pobrane głównie od osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze.
Składka zdrowotna 9% dla wszystkich bez możliwości odliczenia od podatku
W celu realizacji postulatu 7% PKB na służbę zdrowia koalicja rządząca planuje zwiększyć koszty związane ze składką zdrowotną dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Najprawdopodobniej będą one płacić 9% od realnie uzyskiwanych dochodów. Nowe rozwiązanie zastąpi dotychczasowy ryczałt od podstawy wynoszącej 75% przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia (w 2021 roku podstawa ta wynosi 4.242,38 zł). Co więcej zniknie możliwość odliczenia od podatku 7,75% składki zdrowotnej. Rozwiązanie to jednak nie jest definitywnie przesądzone, ponieważ Rząd rozważa modyfikację tego pomysłu (tj. pozostawienie ryczałtu, ale w wyższej kwocie).
Wyższy PIT dla etatowców zarabiających powyżej 10 tys. brutto oraz osób na działalności
W konsekwencji jeśli dojdzie do ujednolicania składki zdrowotnej dla jednoosobowych firm i pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, stracą także dobrze wynagradzani etatowcy. Zarówno prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, jak również zatrudnieni na umowie o pracę nie będą mogli w 2022 roku odliczyć od podatku 7,75% składki na ubezpieczenie zdrowotne. To w efekcie spowoduje, że będą oni płacić wyższy podatek dochodowy PIT.
Zgodnie z zapowiedziami na nowych zmianach zyskają lub przynajmniej nie stracą osoby z wynagrodzeniem do 10 tys. zł brutto. Jednym ze sposobów minimalizowana negatywnych skutków wskazanych nowelizacji dla pracowników, których pensja nie przekracza powyższej kwoty, będzie nowy sposób wyliczania kosztów uzyskania przychodu. Szczegóły nie są jednak znane.
Kwota wolna od podatku do 30 tys. zł
W ramach Polskiego Ładu planowane jest także zwiększenie kwoty wolnej od podatku. Obecnie możliwe jest zwolnienie z opłacania podatku dochodowego przy podstawie obliczenia niższej lub równiej 8000 zł. Jednakże ze względu na stosowanie tzw. degresywnej kwoty wolnej od podatku wyższe zarobki wiążą się ze stopniowym obniżaniem kwoty zmniejszającej aż do 0 zł. Oznacza to, że osoby lepiej zarabiające, których dochody sięgają 127.000,50 zł brutto lub więcej, nie mogą pomniejszyć należności z tytułu PIT o żadną kwotę.
Zgodnie z zapowiedziami w 2022 roku kwota wolna od podatku wyniesie 30 tys. zł, jednak nie podano szczegółów tego rozwiązania.
Drugi próg podatkowy od 120 tys. zł
W ramach pakietu zmian zapowiedziano również podniesienie drugiego progu podatkowego, który w 2022 roku będzie rozpoczynał się od 120 tys. zł. Na tej zmianie zyskają szczególnie etatowcy, którzy do tej pory wchodzili na drugi próg podatkowy rozpoczynający się od kwoty 85.528 zł, o ile ich pensja nie przekroczy znacząco kwoty 120 tys. zł brutto na rok. Niestety ta zmiana nie poprawi sytuacji osób zarabiających dużo więcej na umowie o pracę i prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Straty związane z nowym sposobem naliczania składki zdrowotnej będą dla nich bardzo dotkliwe.
Emerytura bez podatku do 2.500 zł
Ze względu na podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, wszystkie emerytury do 2.500 zł zostaną zwolnione z podatku dochodowego. W efekcie emeryci nie przekraczający powyższej kwoty świadczenia emerytalnego nie zapłacą podatku PIT. Nie oznacza to jednak, że ich emerytura nie zostanie pomniejszona o inne należności. Zapłacą oni bowiem składkę zdrowotną w wysokości 9%.
Inwestycje i 500 tys. nowych miejsc pracy
Nowe inwestycje, które docelowo mają wygenerować 500 tys. miejsc pracy, to element programu społeczno-gospodarczego. Polski Ład w warstwie deklaratywnej ma na celu poprawienie sytuacji osób mniej majętnych, ale także wspomóc walkę z wykluczeniem i bezrobociem. Program ten nastawiony jest również na szeroko rozumiany rozwój. Obecnie wiadomo, że w ramach powyższego postulatu planowe są:
- rozbudowa infrastruktury drogowej: nowe drogi ekspresowe i autostrady oraz przebudowa pozostałych dróg, ponad 100 nowych mostów i obwodnic oraz remonty już istniejących, modernizacja chodników, ścieżek rowerowych i tworzenie bezpiecznych przejść dla pieszych;
- inwestycje w infrastrukturę kolejową: powstanie nowych kolei aglomeracyjnych, modernizacja dróg kolejowych;
- rozwój w zakresie transportu: inwestycje w tabor, w tym zakup zero- i niskoemisyjnych autobusów, rozbudowa portów i centrów logistycznych;
- inwestycje w służbę zdrowia: remonty i wyposażenie dla szpitali, nowe pracownie specjalistyczne;
- rozbudowa usług społecznych: budowa żłobków, przedszkoli, świetlic oraz remonty w około 4 tys. szkół, rozbudowa i remonty domów seniora, centrów integracji i domów pomocy;
- inwestycje w infrastrukturę lokalną: zazielenianie miast, modernizacja boisk i centrów sportowych, sal gimnastycznych oraz budowa basenów w gminach bez takich obiektów, a także rozwój infrastruktury turystycznej i kulturalnej;
- rozwój cyfryzacji: rozwój infrastruktury 5G na obszarach miejskich i wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych, ucyfrowienie samorządów i lokalnych usług publicznych, budowa światłowodów;
- program czyste powietrze i infrastruktura wodno-kanalizacyjna: rozwój nowoczesnej sieci wodno-kanalizacyjnej, nowe oczyszczalnie ścieków, budynki z ekologicznym ogrzewaniem dofinansowania do fotowoltaiki (programowi Mój Prąd), inwestycje w instalację retencji wody (programu Moja Woda), nowoczesna infrastruktura energetyczna, inwestycje w farmy wiatrowe oraz infrastrukturę towarzyszącą, budowa nowych i modernizacja już istniejących ciepłowni.
Mieszkania bez wkładu własnego
Kolejnym ułatwieniem ma być program wsparcia zakupu mieszkania bez wkładu własnego. Możliwe będzie skorzystanie:
- z gwarancji wkładu własnego do 40% wartości nieruchomości, nie więcej niż 100 tys. zł, albo
- z dofinansowania do 160 tys. zł dla rodzin wielodzietnych lub osób korzystających z mieszkalnictwa społecznego.
Obecnie nie są znane szczegóły dotyczące tego rozwiązania. Wiadomo jednak, że dofinansowanie do 160 tys. zł uzależnione będzie od liczby posiadanych dzieci. Zgodnie z deklaracjami wyniesie:
- 20 tys. zł – po narodzinach drugiego dziecka;
- 60 tys. zł – po narodzinach trzeciego dziecka;
- 20 tys. zł – za każde kolejne dziecko.
Dom do 70 mkw. bez formalności
Kolejnym z pomysłów z zakresu polityki społeczno-gospodarczej jest kwestia możliwości wybudowania domu do 70 mkw. bez formalności. Tak zwany „Mój dom do 70 m2” zakłada skrócenie formalności do maksymalnie 2 miesięcy, a również przyśpieszenie wydawania warunków zabudowy. Po otrzymaniu decyzji WZ i innych wymaganych dokumentów możliwe będzie internetowe zgłoszenie z projektem budowlanym, a przy braku sprzeciwu – rozpoczęcie budowy po 21 dniach od zgłoszenia. Co ważne, powyższe nieruchomości będą musiały powstawać w zgodzie z prawem budowlanym.
Polski Ład – zyski czy straty
Polski Ład budzi wiele kontrowersji. Główną osią konfliktu zdaje się być kwestia tego, kto sfinansuje zaplanowane zmiany. Część inwestycji z pewnością wymagać będzie wsparcia finansowego z UE. Natomiast środki na dofinansowanie służby zdrowia pozyskane zostaną głównie od osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Ci ostatni zapłacą więcej. Etatowcy z pensją wyższą niż 10 tys. zł i właściciele jednoosobowych firm muszą przygotować się także na wyższe podatki dochodowe PIT. Zgodnie z deklaracją zmian nie odczują lub na nich zyskają pozostałe osoby.
Nowy ład podatkowy – kiedy wejdzie w życie
Zgodnie z zapowiedziami wskazane rozwiązania wejdą w życie w 2022 roku. Na dokładny harmonogram nowelizacji musimy poczekać. Będziemy na bieżąco informować Państwa o kierunku nadchodzących zmian oraz o terminach, w których nowe przepisy wejdą w życie.
