Grupa VAT jako nowy podatnik

Polski Ład to prawdziwa innowacja w polskim systemie podatkowym. W niektórych obszarach wprowadza rozwiązania nieznane dotychczas w innych europejskich krajach, a w innych czerpie z dawno stosowanych już konstrukcji.

Jednym z rozwiązań obecnych już w zdecydowanej większości krajów europejskich, a teraz wprowadzanym również do Polski, jest możliwość rozliczania podatku VAT w ramach tak zwanej grupy VAT. Na czym to polega, co umożliwi i od kiedy możliwe będzie stosowanie tego rozwiązania?

Grupa VAT – główne założenia

Podstawowym założeniem przyświecającym ustawodawcy podczas wdrażania do polskiego porządku prawnego grup VAT, jest uproszczenie rozliczeń transakcji dokonywanych przez i w ramach grup kapitałowych. Ustawodawca na stronach poświęconych nowej regulacji promuje ją pod hasłem „win-win”, sugerując, że pomoże zarówno podatnikom poprzez zmniejszenie formalizmu, jak i administracji, przyciągając nowe inwestycje do Polski.

Po wejściu w życie przepisów od 1 lipca 2022 wszystkie podmioty należące do grupy VAT będą traktowane przez podmioty odpowiedzialne za rozliczenia podatków oraz kontrahentów jak jeden podmiot. Dzięki temu rozliczenia takich grup mają być prostsze, a transakcje w ramach grup mają wiązać się z koniecznością sporządzenia mniejszej ilości dokumentacji.

Więcej na temat mechanizmów działania grup VAT w dalszej części tekstu.

Kto będzie mógł wchodzić w skład grupy VAT?

Podstawowym kryterium przynależności do grupy VAT będzie powiązanie podmiotów jednocześnie na trzech płaszczyznach: ekonomicznej, finansowej i organizacyjnej. Te warunki muszą być spełnione łącznie. Członkowie grupy VAT nie będą jednak musieli posiadać statusu Podatkowej Grupy Kapitałowej CIT.

Powiązanie ekonomiczne oznacza, że:

podmioty posiadają ten sam przeważający kod PKD lub
podmioty prowadzą różne działalności, które mają względem siebie charakter uzupełniający lub
podmioty prowadzą działalność, z których w całości lub w przeważającej części korzystają tylko podmioty z grupy VAT.

Powiązanie finansowe oznacza, że jeden z podmiotów posiada w innym:

ponad 50% prawa do udziału w zysku lub
bezpośrednio ponad 50% udziału w kapitale zakładowym lub
ponad 50% głosów w organach podmiotu.

Powiązanie organizacyjne oznacza zaś, że podmioty wchodzące w skład grupy VAT są zarządzane, kierowane lub organizowane jako zorganizowana całość lub organizują swoje działania w całości lub częściowo w porozumieniu. W praktyce czynnik ten będzie więc występował w znakomitej większości podmiotów, gdy pozostałe dwa czynniki będą spełnione.

Co istotne, w skład grupy VAT będą mogły wchodzić wyłącznie polskie podmioty oraz polskie oddziały podmiotów zagranicznych. Nie będzie miała natomiast znaczenia wielkość tych podmiotów i ich forma prawna.

Jak konkretnie będzie działała grupa VAT?

Choć główne założenia grup VAT już pokrótce przybliżyliśmy – ma być lepiej, szybciej i prościej, to musimy też pochylić się nad konkretnymi regułami działania. Pokrótce omówimy każdą z najważniejszych zmian.

Neutralność obrotów między członkami grupy
Najistotniejszą zmianą ma być wprowadzenie całkowitej neutralności transakcji dokonywanych w ramach grupy VAT i korzystanie przez nie z usprawnień z tego wynikających. Obroty w ramach grupy nie będą podlegały podatkowi od towarów i usług, nie będą musiały być dokumentowane fakturami, członkowie grupy nie będą musieli weryfikować kontrahentów w wykazie podatników VAT, czy w końcu stosować mechanizmu podzielonej płatności (split payment).

Pojedynczy jednolity plik kontrolny grupy
Skoro cała grupa VAT ma być traktowana jako jeden podatnik, również formalności związane z jej rozliczeniem będą nieco prostsze. Najważniejszym elementem tego typu zmian ma być możliwość składania wyłącznie jednego jednolitego pliku kontrolnego dla całej grupy, w miejsce składania dla każdego podmiotu osobnego pliku JPK.

Usprawnienia w rozliczeniach naliczonego podatku od towarów i usług
Kolejną z korzyści związanych z traktowaniem całej grupy VAT jako jednego podmiotu, ma być również zwiększenie efektywności przepływów pieniężnych w ramach jej ramach w przypadku, jeśli jeden (lub kilka) podmiotów wykazywało wcześniej wysokie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. W ramach grupy możliwe będzie bowiem kompensowanie tych nadwyżek poprzez obniżenie podatku należnego innych członków grupy.

Jak założyć grupę VAT?

Korzystanie z konstrukcji, jaką jest grupa VAT, będzie w wielu przypadkach niezwykle korzystne. Niestety, takie rozliczenia będą wymagały również dopełnienia pewnych formalności jeszcze przed czerpaniem benefitów z tego powodu.

Aby założyć grupę VAT, podatnicy tym zainteresowani będą musieli spełnić wymagania określone w art. 15a ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług, a więc zawrzeć stosowną umowę. Konieczne będzie w niej uregulowanie wielu kwestii, takich jak między innymi odpowiedniej nazwy grupy VAT, wskazanie przedstawiciela grupy, czy okresu, na jaki grupa zostanie utworzona.

Umowa grupy powinna przewidywać jej funkcjonowanie przez oznaczony okres nie krótszy niż trzy lata. Przed upływem tego terminu będzie możliwe jego przedłużenie. Aby to uczynić, wystarczające będzie nie później niż 30 dni przed datą wygaśnięcia dotychczasowej umowy złożenie do naczelnika urzędu skarbowego nowej umowy grupy.

Lipiec 2022 r. – wiele nowości w ustawach podatkowych

Wraz z początkiem lipca wejdą w życie liczne zmiany w ustawach podatkowych. Wśród nich te dotyczące zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, jak i nowe zasady rozliczeń w ramach grup VAT.

Możliwość rozliczeń w ramach grup VAT to coś, na co wielu przedsiębiorców czeka z niecierpliwością. Wielu z nich obserwując skuteczność i sposób ich funkcjonowania w innych krajach Unii Europejskiej, spodziewa się już korzystnych efektów, które pojawią się w ramach ich przedsiębiorstw. Jak w praktyce będą funkcjonowały na gruncie polskich przepisów podatkowych, okaże się już w lipcu.