Każdy przedsiębiorca, prezes, dyrektor, księgowy odpowiedzialny za funkcjonowanie firmy słysząc lub czytając o uszczelnianiu systemu podatkowego, odczuwa strach. Ten rodzaj emocji wcale nie oznacza, że prowadząc działalność gospodarczą, oszukuje się fiskusa. W Polskiej rzeczywistości podatkowej uszczelnianie oznacza często gąszcz nowych ciężkich do zrozumienia, połączenia, wprowadzenia w życie firmy przepisów, których zastosowanie w praktyce będzie związane z dużym nakładem pracy, stresu. Co więcej na pytanie, czy dany przepis został dobrze zinterpretowany, odpowiedzi udzieli nam organ skarbowy podczas kontroli podatkowej.
Projekt zmian w zakresie podatku dochodowego
Ministerstwo Finansów od pewnego czasu wskazywało na potrzebę zmian w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz prawnych. W ostatnich tygodniach zintensyfikowano prace nad nowelizacją prawa w tym zakresie. W efekcie na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej pojawiła się informacja o projekcie numer UD126. Jest to nowa ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw.
W zamyśle zmiany prawne mają prowadzić do uszczelnienia systemu podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) oraz podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Ministerstwo Finansów poprzez proponowane zmiany chce umożliwić łatwe powiązanie wysokości podatku płaconego przez duże przedsiębiorstwa, w szczególności przedsiębiorstwa międzynarodowe, z faktycznym miejscem uzyskania przez nie dochodu.
Zmiany w podatku CIT
Ustawodawca planuje szerokie zmiany w zakresie ustawy o CIT. W projekcie wskazano m.in. nowelizację w zakresie opodatkowania spółek komandytowych, limitu przychodów uprawniającego do obniżonej stawki CIT, zmiany dotyczące standardów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i rozliczenia podatku z tytułu zbycia udziałów w tzw. spółkach nieruchomościowych. Wśród nich można wskazać:
- podwyższenie limitu przychodów z bieżącego roku podatkowego z 1,2 mln euro do 2 mln euro, uprawniających do korzystania z obniżonej 9 % stawki podatku CIT;
- nadanie spółce komandytowej statusu podatnika podatku dochodowego;
- zapewnienie możliwości weryfikacji prawidłowości rozliczeń w tym podatku przez będących podatnikami tego podatku wspólników spółek jawnych;
- dostosowanie krajowych regulacji dotyczących źródeł dochodów osiąganych przez nierezydentów na terytorium RP do standardów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zmienianych w drodze MLI;
- przeniesienie obowiązku rozliczenia podatku z tytułu zbycia udziałów w tzw. spółkach nieruchomościowych ze sprzedawcy na spółkę nieruchomościową.
Nowe przepisy dotyczyć będą także kwestii rozliczania strat, majątku likwidowanej spółki, amortyzacji i kosztów finansowania dłużnego oraz cen transferowych. W tym zakresie zmiany obejmą:
- ograniczenie możliwości rozliczania strat, gdy podatnik przejął inny podmiot lub do podatnika wniesiony został wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub wkład pieniężny, za który podatnik nabył przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa;
- doprecyzowanie dyspozycji przepisu art. 14a poprzez wskazanie wprost, iż obejmuje on swoją normą również przeniesienie przez likwidowaną spółkę (spółdzielnię) majątku rzeczowego na rzecz jej wspólników (akcjonariuszy, członków spółdzielni) tytułem podziału majątku likwidowanej osoby prawnej;
- ograniczenie nierzeczywistego spadku wartości amortyzowanych środków zmniejszenia różnic występujących między wartością wykazywanego przez podatnika w roku podatkowym dochodu przed jego opodatkowaniem podatkiem dochodowym, a wartością wykazywanego – za ten sam okres (rok podatkowy/rok obrotowy) – zysku brutto (zysku przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym), poprzez zbliżenie zasad ustalania wysokości odpisów amortyzacyjnych określonych w przepisach ustawy CIT do zasad określonych w przepisach ustawy o rachunkowości;
- doprecyzowanie nazwy oraz algorytmu wskaźnika służącego wyliczeniu maksymalnej wysokości kosztów finansowania dłużnego, jakie – w danym roku podatkowym – obciążać mogą wynik podatkowy (dochód/strata) wykazywany przez danego podatnika w związku z prowadzoną przez takiego podatnika działalnością;
- eliminację wątpliwości interpretacyjnych dotyczących limitowania nadwyżki kosztów finansowania dłużnego;
- ograniczenia w zakresie możliwości manipulowania wysokością stawki amortyzacyjnej w sytuacji, gdy podatnik korzysta ze zwolnienia;
- rozszerzenie zakresu transakcji podlegających weryfikacji pod kątem zgodności z zasadą ceny rynkowej, w szczególności w przypadku gdy rzeczywisty właściciel (beneficial owner) ma siedzibę w tzw. „raju podatkowym” oraz zwiększenie obowiązków dokumentacyjnych dla takich transakcji (ceny transferowe).
Ministerstwo finansów planuje także wprowadzenie obowiązku sporządzania i podania do publicznej wiadomości polityki podatkowej za rok podatkowy przez podatników podatku CIT. Obowiązek ten jednak będzie dotyczyć jedynie największych podmiotów z przychodami powyżej 50 mln euro. Co więcej obligatoryjna publikacja obejmie tylko określone dane dotyczące zarządzania podatkami. Z powyższego obowiązku wyłączona zostanie tajemnica:
- handlowa;
- przemysłowa;
- zawodowa;
- obejmująca proces produkcyjny.
Nowe przepisy umożliwią podatnikom skorzystanie ze zwolnienia z podatku od przychodów z budynków również po terminie obecnie obowiązującego zwolnienia, jeżeli nadal będzie obowiązywał w Rzeczypospolitej Polskiej stan epidemii związany z SARS-CoV-21. W rezultacie zgodnie z projektem we wskazanych okolicznościach zwolnienie od podatku znajdzie zastosowanie również po dacie 31 grudnia 2020 roku.
Nowe przepisy dotyczące podatku od osób fizycznych
Ministerstwo Finansów przewidziało także zmiany w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Nowe przepisy mają nie tylko dostosować regulacje w zakresie PIT do znowelizowanego prawa obejmującego CIT. W tym przypadku również zmianie ulegną kwestie związane z wartością amortyzowanych środków, likwidacji ulegnie ulga abolicyjna, wprowadzone zostaną usprawnienia w odniesieniu do zwolnienia z podatku od przychodów z budynków.
Wśród powyższych zmian w ustawie o PIT można wskazać:
- dostosowanie regulacji do zmian wprowadzonych w ustawie CIT;
- ograniczenie w zakresie możliwości manipulowania wysokością stawki amortyzacyjnej w sytuacji, gdy podatnik korzysta ze zwolnienia;
- likwidację ulgi, o której mowa w art. 27g ustawy PIT (tzw. ulga abolicyjna);
- wprowadzenie rozwiązania uprawniającego podatników do skorzystania ze zwolnienia z podatku od przychodów z budynków – analogicznie jak w ustawie CIT;
- ograniczenie nierzeczywistego spadku wartości amortyzowanych środków zmniejszenia różnic występujących między wartością wykazywanego przez podatnika w roku podatkowym dochodu przed jego opodatkowaniem podatkiem dochodowym, a wartością wykazywanego – za ten sam okres (rok podatkowy/rok obrotowy) – zysku brutto (zysku przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym), poprzez zbliżenie zasad ustalania wysokości odpisów amortyzacyjnych określonych w przepisach ustawy PIT do zasad określonych w przepisach ustawy o rachunkowości.
Zryczałtowany podatek dochodowy – zmiany
Nowelizacja obejmie także planowane rozwiązania w zakresie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw. W tym zakresie zmiany obejmą ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, ryczałt dla najmu oraz usług związanych z zakwaterowaniem, opodatkowanie kartą podatkową, ulgę abolicyjną i ceny transferowe.
Poniżej prezentujemy skróconą listę powyższych zmian:
- podniesienie limitu przychodu warunkującego wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (z 250 tys. euro do 2 mln euro) oraz limitu przychodu uprawniającego do kwartalnych wpłat ryczałtu (z 25 tys. euro do 200 tys. euro);
- likwidacja większości przypadków, w których określona działalność wyłącza z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, w tym poprzez zmianę definicji wolnych zawodów;
- obniżenie niektórych stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
- ujednolicenie wysokości ryczałtu dla najmu oraz usług związanych z zakwaterowaniem;
- likwidacja wyłączenia z opodatkowania kartą podatkową w przypadku prowadzenia takiej samej działalności przez małżonka;
- dopuszczenie czasowego zwiększenia stanu zatrudnienia przez przedsiębiorców opłacających kartę podatkową;
- likwidacja ulgi abolicyjnej (uchylenie art. 13a);
- rozszerzenie zakresu transakcji podlegających weryfikacji pod kątem zgodności z zasadą ceny rynkowej, w szczególności w przypadku gdy rzeczywisty właściciel (beneficial owner) ma siedzibę w tzw. „raju podatkowym” oraz zwiększenie obowiązków dokumentacyjnych dla takich transakcji (ceny transferowe);
- zmiany polegające na dostosowaniu ustawy o ryczałcie do brzmienia przepisów ustawy PIT oraz doprecyzowaniu przepisów dotyczących obliczania ryczałtu wpłacanego kwartalnie.
Na nowych przepisach stracić mogą spółki komandytowe
Nowe przepisy budzą nie tylko niepokój związany z nakładem pracy potrzebnym do przystosowania firm do nowego otoczenia prawnego. Powody do obaw mogą mieć także wspólnicy spółek komandytowych. Zgodnie z zapowiedziami zostaną one opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych. Do tej pory prowadzenie tej formy działalności było atrakcyjne ze wzglądu na możliwość jednokrotnego uiszczenia podatku od osób fizycznych przez wspólnika. Rozważając powyższe propozycje zmian, nasuwa się pytanie, czy w efekcie opłacenia podatku CIT, a następnie podatku dochodowego od osób fizycznych przez wspólnika, suma wysokości tych podatków wzrośnie.
Ministerstwo Finansów odnosząc się do powyższych niejasności, wskazało, że nadanie spółce komandytowej statusu podatnika CIT nie będzie oznaczać zmniejszenia atrakcyjności tej formy prowadzenia biznesu przez firmy sektora MŚP. Z informacji wynika, że w zamyśle opodatkowanie spółek komandytowych będzie podobne do opodatkowania spółek komandytowo-akcyjnych na gruncie ustawy o CIT. Oznacza to, że w pierwszej kolejności podatkiem objęty będzie dochód spółki komandytowej według stawki 19% lub 9%. Następnie podatek dochodowy uiszczać będą wspólnicy.
Komplementariusz spółki komandytowej będzie nadal podlegał jednokrotnemu opodatkowaniu, tak samo jak obecny komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej. Oznacza to, że odliczy on od swojego PIT-u podatek dochodowy zapłacony przez spółkę komandytową. Natomiast, podatkiem będzie objęty realnie i ekonomicznie jedynie dochód osiągnięty przez pasywnego inwestora w wysokości powyżej kwoty wolnej (120 tys. zł rocznie).
Podsumowanie
Na obecnym etapie projektowane zmiany budzą dużo wątpliwości wśród przedsiębiorców. Podatnicy nie są pewni, jak w praktyce planowana nowelizacja wpłynie na ich finanse i sposób rozliczania się z fiskusem. Obecnie nie znamy daty wejścia w życie przepisów, jednak prowadząc firmę, warto na bieżąco monitorować prace nad projektem, aby w odpowiednim momencie wdrożyć efektywne rozwiązania w firmie. Podkreślić należy, że nie każdego podatnika obejmą rewolucyjne zmiany, jednak znaczna część z nich będzie musiała zaznajomić się z pomniejszymi modyfikacjami. Nawet pozornie błahy błąd może bowiem zakończyć się dotkliwą karą.
Treść projektu ustawy dostępna jest pod linkiem.