Jednym z celów dużej nowelizacji podatkowej, określanej mianem Polskiego Ładu, jest dalsze stymulowanie wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki. Obok podwyższenia kwoty wolnej od podatku, podniesienia drugiego progu podatkowego, zmiany zasad obliczania składki zdrowotnej oraz szeregu innych modyfikacji, zdecydowano się zatem na pewne poprawki w obrębie tak zwanej ulgi B+R. Szczegóły tej regulacji przedstawiamy w naszym artykule.
Czym jest ulga badawczo-rozwojowa?
Ulga badawczo-rozwojowa (B+R) funkcjonuje w polskim systemie prawnym już od kilku lat. Celem jej wdrożenia jest przyspieszenie przebudowy konstrukcji polskiej gospodarki w ten sposób, by działalność innowacyjna z obszaru wysokich technologii i rozwiązań stała się decydującym czynnikiem w tworzeniu wzrostu dochodu narodowego, a także podniesienia poziomu dobrobytu w Polsce. Korzyść wynikająca z regulacji ulgi B+R jest całkiem pokaźna. Do 31 grudnia 2021 r. chodziło o możliwość zastosowania odliczenia od podstawy opodatkowania w wysokości 100 procent kosztów kwalifikowanych. W niektórych przypadkach odliczenie mogło być nawet większe. Przedsiębiorcy mający status centrum badawczo-rozwojowego mogli bowiem je ustalić nawet na poziomie 150 procent kosztów kwalifikowanych. Dzisiaj korzyść wynikają z tej ulgi jest jeszcze większa, ale o tym dalej.
Jakie koszty można odliczyć, korzystając z ulgi B+R?
Odliczeniu przy wykorzystaniu ulgi B+R podlegają wyłącznie koszty związane bezpośrednio z działalnością badawczo-rozwojową. Chodzi zatem stricte o działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Tak wskazują przepisy ustawy o PIT oraz CIT. Zarówno badania naukowe, jak i prace rozwojowe zostały też doprecyzowane w ustawie o szkolnictwie wyższym i nauce. Badania naukowe obejmują zatem:
- badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne i teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,
- badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Z kolei pracami rozwojowymi jest działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzone do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Nowe zasady rozliczania ulgi B+R
W ramach Polskiego Ładu przewidziano pewne zmiany w zakresie ulgi B+R. Przede wszystkim od 2022 roku przedsiębiorca, który komercjalizuje wyniki prac badawczo-rozwojowych i osiąga z nich dochody kwalifikowane, w rozumieniu przepisów o IP Box, a także ponosi koszty kwalifikowane do ulgi B+R, może stosować obie ulgi jednocześnie. Dzięki zmianom kwota przysługującego odliczenia kosztów kwalifikowanych została też zwiększona do 200 procent dla wszystkich podatników, w przypadku kosztów kwalifikowanych związanych z wynagrodzeniami pracowników zatrudnionych do działalności badawczo-rozwojowej. W odniesieniu do przedsiębiorstw o statusie centr badawczo-rozwojowych dodatkowy odpis w wysokości 200 procent kosztów kwalifikowanych będzie dotyczył wszystkich rodzajów kosztów kwalifikowanych, z wyłączeniem kosztów związanych z ochroną patentową dla dużych podatników.
Ulga B+R a zatrudnienie innowacyjnych pracowników
Podmioty prowadzące działalność badawczo-rozwojową oraz będące jednocześnie płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych zyskały natomiast prawo do odliczenia kosztów kwalifikowanych związanych z działalnością B+R, które nie zostały odliczone w roku wcześniejszym ze względu na stratę lub niewystarczający dochód, od zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników zaangażowanych w prace badawczo-rozwojowe. Chodzi przy tym zarówno o pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i umów cywilnoprawnych. Ich czas pracy przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej w ogólnym czasie pracy w miesiącu musi wynosić jednak co najmniej 50 procent. Wcześniej zwrot kwoty nieodliczonych kosztów kwalifikowanych przysługiwał wyłącznie podatnikowi, który w roku rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej poniósł stratę albo osiągnął dochód niższy od kwoty przysługującego za ten rok odliczenia. Dzisiaj to rozwiązanie dostępne jest dla wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową.
Inne profity z działalności badawczo-rozwojowej
Polski Ład wprowadził też kilka innych modyfikacji w odniesieniu działalności badawczo-rozwojowej. Ulga na robotyzację daje na przykład możliwość odliczenia 50 procent kosztów poniesionych na robotyzację, czyli kosztów nabycia fabrycznie nowych robotów, maszyn i urządzeń peryferyjnych, wraz z kosztem nabycia oprogramowania i szkoleń dla pracowników. Inną formą udogodnienia jest ulga na prototyp, które ma umożliwić dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania w zeznaniu rocznym 30% kosztów poniesionych przez podatników prowadzących działalność B+R na produkcję próbną nowego produktu oraz wprowadzenie nowego produktu na rynek, w tym uzyskanie certyfikatów i zezwoleń. Wielu przedsiębiorców zainteresuje także z pewnością ulga na ekspansję, czyli ulga zakładająca możliwość odliczenia do 1 miliona złotych kosztów poniesionych na wydatki związane z uczestnictwem w targach, działania promocyjno-informacyjne, a także dostosowanie opakowań.
