Polski Ład swoim zakresem sięga naprawdę daleko. Regulacja ta objęła nawet kwestię ochrony dziedzictwa kulturowego naszego kraju. W jaki sposób ta tematyka łączy się z podatkami? Poprzez nową, specjalną ulgę na zabytki. Szczegółowy schemat jej działania przedstawiamy w naszym artykule.
Ulga na zabytki a ochrona dziedzictwa narodowego
W Polsce nie brakuje zabytków. W dużych miastach na każdym kroku można spotkać XIX-wieczne kamienice, a i w mniejszych miasteczkach wiele jest reliktów przeszłości. Niestety ich stan techniczny niejednokrotnie pozostawia wiele do życzenia. Najczęściej powodem tej sytuacji jest brak wystarczających środków finansowych do przeprowadzenia generalnego remontu obiektu albo nieuregulowany stan prawny takiej nieruchomości. W pewnym zakresie właścicielom zabytkowych kamienic ma zatem pomóc nowe rozwiązanie wprowadzone przepisami Polskiego Ładu. Ulga na zabytki ma stanowić element szerszego programu wsparcia realizowanego przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – „Ochrona zabytków”.
Czym jest ulga na zabytki? Kto może z niej skorzystać?
Dzięki uldze na zabytki obiekty zabytkowe leżące w „prywatnych” rękach mają zyskać szansę na zachowanie swojego pierwotnego wyglądu i przywrócenie ich dla przyszłych pokoleń. Tak wynika przynajmniej z uzasadnienia do ustawy – Polski Ład. Ulga na zabytki jest po prostu ulgą podatkową, której celem jest stworzenie w podatku dochodowym od osób fizycznych zachęty do inwestowania w ochronę zabytków. Z tego mechanizmu od 1 stycznia 2022 r. mogą skorzystać podatnicy PIT, którzy jednocześnie są właścicielami lub współwłaścicielami zabytków nieruchomych, a także opłacają podatek według skali podatkowej, podatek liniowy albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Uprawnienie będzie zatem przysługiwało zarówno członkom wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, jak i indywidualnym właścicielom nieruchomości.
Jakie wymogi trzeba spełnić, by skorzystać z ulgi na zabytki?
Dodatkowym wymogiem do skorzystania z ulgi w PIT jest poniesienie jednego z rodzajów wydatków na zabytki. Chodzi po pierwsze o wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytkowego budynku mieszkalnego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków. Po drugie o wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków. Po trzecie natomiast o wydatki na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w zabytkowym budynku pod warunkiem, że podatnik poniósł na ten zabytek wydatek o charakterze remontowo-konserwatorskim.
Ile wynosi ulga na zabytki?
Ulga na zabytki stanie się dla podatników naprawdę dużą korzyścią. Możliwe będzie bowiem odliczenie od podstawy opodatkowania po pierwsze 50 procent poniesionych wydatków na wpłaty na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dotyczące zabytku wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków. Po drugie natomiast odliczenie wydatku na nabycie zabytku wpisanego do rejestru zabytków, nie więcej jednak niż kwoty odpowiadającej iloczynowi 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej tego zabytku. Z zastrzeżeniem, że limit odliczenia na wszystkie inwestycje podatnika z tego tytułu nie może przekroczyć 500.000 złotych. Oczywiście chcąc skorzystać z ulgi na zabytki należy odpowiednio udokumentować poniesione wydatki.
Jakie dokumenty są potrzebne?
W kwestiach technicznych warto też pamiętać o tym, że w przypadku wydatków na wpłaty na fundusz remontowy podatnik musi być właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku. Jednocześnie musi posiadać dowód wpłaty lub zaświadczenie wydane przez wspólnotę mieszkaniową lub spółdzielnię mieszkaniową o wysokości dokonanych w roku podatkowym wpłat. Z kolei w odniesieniu do wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane podatnik musi spełniać cztery przesłanki. Po pierwsze być właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku. Po drugie posiadać sporządzone na piśmie pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie tych prac, w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków. Po trzecie posiadać sporządzone na piśmie zalecenia konserwatorskie, w przypadku zabytku nieruchomego znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków. Po czwarte natomiast posiadać fakturę wystawioną przez podatnika podatku VAT niekorzystającego ze zwolnienia z tego podatku.
Jak prawidłowo rozliczyć ulgę na zabytki?
Ulga na zabytki musi znaleźć odzwierciedlenie w składanym zeznaniu rocznym. Odliczenia wpłat na fundusz remontowy, wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowym, w którym wydatki zostały poniesione. W kontekście wydatków na nabycie zabytku nieruchomego jest trochę inaczej. Odliczenia dokonuje się bowiem w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym po raz pierwszy na rzecz tego zabytku nieruchomego poniesiono wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane. Jeżeli kwota rocznego dochodu lub przychodu jest niższa niż kwota przysługującego odliczenia, podatnik może odliczać tę kwotę maksymalnie przez sześć kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia po raz pierwszy. Istotny jest także sposób rozliczenia małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa. W takiej sytuacji ulga może być odliczona w dowolnej proporcji i to niezależnie od tego, na kogo został wystawiony dokument potwierdzający poniesienie wydatku.