Od momentu ogłoszenia przez rząd zmian w prawie podatkowym coraz więcej podatników ma wątpliwości, w jaki sposób zaprezentowane zmiany wpłyną na ich sytuację finansową. Konwencja programowa z 15 maja 2021 roku oraz późniejsze deklaracje ministrów i premiera nie ostudziły negatywnych nastrojów. Chociaż zgodnie z zapowiedziami wprowadzane zmiany mają poprawić sytuację osób mniej majętnych i pozostać przynajmniej neutralne dla zarabiających poniżej 10 tys. złotych brutto, wyliczenia niezależnych ekspertów zdają się przeczyć części z tych założeń. W efekcie podatnicy odczuwają coraz większy niepokój i nie są pewni, w jaki sposób przygotować się na duże zmiany planowane na 2022 rok oraz jaki będą one miały wpływ na podatek dochodowy PIT.
Nowy Polski Ład – ogólne założenia
Nowy ład podatkowy zaprezentowany został podczas konwencji programowej, która odbyła się 15 maja 2021 roku. Początkowo nieformalnie pocovidowy program społeczno-gospodarczy nazywany był „Nowym Ładem”, jednak jego oficjalna nazwa to „Polski Ład”. Główne założenia wskazane przez polityków to:
- 7% PKB na zdrowie;
- obniżka podatków dla części podatników (zgodnie z zapowiedziami obejmie około 18 mln Polaków);
- kwota wolna od podatku do 30 tys. zł;
- podniesienie progu podatkowego do 120 tys. zł;
- zmiany w kosztach uzyskania przychodu dla etatowców;
- inwestycje i 500 tys. nowych miejsc pracy;
- mieszkania bez wkładu własnego;
- dom do 70 mkw. bez formalności;
- emerytura bez podatku do 2500 zł;
- ujednolicenie składki zdrowotnej bez możliwości odliczenia jej od podatku.
Z perspektywy rozliczania podatku dochodowego PIT dla podatników najistotniejsze będą poniższe zmiany:
- kwota wolna od podatku do 30 tys. zł;
- podniesienie progu podatkowego do 120 tys. zł;
- zmiany w kosztach uzyskania przychodu dla etatowców;
- składka zdrowotna 9% dla wszystkich (również dla przedsiębiorców) i bez możliwości odliczenia jej od podatku.
Nowy ład podatkowy – zyski czy straty dla firm
Zapowiedzi nowelizacji spowodowały szczególne zaniepokojenie wśród osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, chociaż nie tylko one mogą stracić na nowych przepisach. Największą zmianą w tym zakresie będzie naliczanie składki zdrowotnej. Najprawdopodobniej zniknie ryczałtowa forma, co odczują szczególnie osoby zarabiające powyżej 75% przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia – w 2021 roku kwota ta stanowi 4.242,38 zł. W 2022 roku składka zdrowotna ma stanowić 9% realnie uzyskanych dochodów z jednoosobowej działalności gospodarczej. Zniesiona zostanie też możliwość odliczania 7,75% wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne od podatku, tak jak to robiono do tej pory. To z kolei przełoży się nie tylko na wyższe opłaty na rzecz ZUS, ale także wyższe kwoty podatku dochodowego.
Nie wiadomo jednak, czy ten pomysł znajdzie się ustawowych rozwiązaniach, ponieważ Rząd rozważa również pozostawienie rozwiązania ryczałtowego, którego jednak efektywna wartość będzie istotnie wyższa.
Jeżeli jednak powyższy pomysł wejdzie w życie to straty związane z powyższymi założeniami dla części podatników będą dotkliwe. Dla wielu z nich niewiele zmienią korzystne modyfikacje dotyczące podniesienia drugiego progu podatkowego do 120 tys. zł, ani wyższa kwota wolna od podatku na poziomie 30 tys. zł. W efekcie płacony podatek dochodowy będzie wyższy. Oznacza to, że podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą wypełniając PIT w 2022 roku, muszą przygotować się na wyższe zobowiązania finansowe względem urzędu skarbowego.
Stracą dobrze zarabiający specjaliści na umowach o pracę
Zgodnie z zapowiedziami straty wynikające z Polskiego Ładu odczują najmocniej osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze oraz etatowcy zarabiający powyżej 10 tys. zł brutto. Jest także zapowiedź zmian w kosztach uzyskania przychodu, które mają wesprzeć pracowników zarabiających mniej niż 10 tys. zł brutto miesięcznie, chroniąc ich przed stratami, aleniestety nie do końca jasne są mechanizmy minimalizujące negatywne konsekwencje zmian.
Osoby zatrudnione na umowach o pracę odczują także wpływ ujednolicenia składki zdrowotnej, jednak w mniejszym stopniu niż podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Brak możliwości odliczenia 7,75% wpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne od podatku spowoduje wzrost zobowiązań pieniężnych względem fiskusa.
Powyższe oznacza, że zgodnie z zapowiedziami dobrze zarabiający etatowcy będą musieli liczyć się z wyższym podatkiem dochodowym od 2022 roku. Dotyczy to szczególnie wysoko wynagradzanych specjalistów. Zmiany pozytywnie odbiorą ci, którzy do tej pory osiągali drugi próg podatkowy (85.528 zł), gdyż od 2022 roku zostanie on podniesiony do 120 tys. zł, o ile ich pensje tylko trochę przekraczają 10 tys. zł brutto miesięcznie. Przy wyższych wynagrodzeniach należy liczyć się z wyższym podatkiem PIT.
Polski Ład a PIT członków zarządów zatrudnionych na umowie o pracę
W przypadku członków zarządów zatrudnionych na umowie o pracę sytuacja wygląda podobnie jak u innych etatowców. Zgodnie z planowanymi zmianami wielu wskazanych członków zarządów zapłaci wyższy podatek PIT w 2022 roku. Niewiele zmieni tutaj wyższa kwota wolna od podatku oraz drugi próg podatkowy na poziomie 120 tys. zł, chociaż na tej ostatniej zmianie skorzystają niektóre osoby. Jednakże wypełniając PIT przy wyższych przychodach, należy liczyć się ze wzrostem kwoty podatku.
Polski Ład a PIT od 2022 roku
Zgodnie z zapowiedziami rządu Polski Ład korzystnie przełoży się na pensję osób zarabiających na umowie o pracę do 6 tys. zł brutto, a zmian nie odczują etatowcy z przychodami do 10 tys. zł brutto. Nieznacznie zyskają lub nie stracą również te osoby, które do tej pory otrzymywały pensję na takim poziomie, że przekraczały pierwszy próg podatkowy w wysokości 85.528 zł, o ile w 2022 roku ich przychody tylko trochę przekroczą 120 tys. zł brutto. Pozostali muszą liczyć się z wyższymi podatkami dochodowymi. Największe straty czekają jednak podatników prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Odczują oni różnicę, nie tylko wypełniając PIT w 2022 roku, ale także w zakresie rozliczania składki zdrowotnej z ZUS.
Nowy ład podatkowy – jak chronić się przed wyższym podatkiem dochodowym
W tym momencie podatnicy powinni rozpocząć analizę dotychczasowego modelu biznesowego. Dotyczy to zarówno osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak również przedsiębiorców zatrudniających pracowników na umowie o pracę. Część podatników prowadzących własną działalność powinna rozważyć zmianę formy prawnej. W przypadku zatrudniania etatowców należy dokładnie rozważyć wszystkie możliwości pozwalające chronić pracowników przed stratami. Trzeba bowiem liczyć się z sytuacją, w której zmiany podatkowe od 2022 roku spowodują napływ wniosków o podwyżkę ze strony niezadowolonych pracowników.
